Tις διαφορετικές προσεγγίσεις των πολιτικών δυνάμεων απέναντι στη διαχείριση κρίσιμων ζητημάτων, που απασχολούν την κοινωνία, ανέδειξε η συζήτηση και τελικά καταψήφιση (25-25, αλλά με νικώσα ψήφο) από την ολομέλεια της Βουλής της πρότασης νόμου του ΑΚΕΛ για επιβολή έκτακτου τέλους 5% για το 2024 και 2025, επί των αυξημένων εσόδων που παρουσιάζουν οι τράπεζες λόγω των υψηλών επιτοκίων (σ.σ. φορολόγηση υπερκερδών), με στόχο τη δημιουργία ενός Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης για στήριξη των δανειοληπτών.
Πέρα από την οικονομική διάσταση του θέματος, η συζήτηση στη Βουλή ανέδειξε και μια βαθύτερη πολιτική σύγκρουση που αφορά την πολιτική κατεύθυνση των κομμάτων, αφού δεν περιορίζεται μόνο στο θέμα της φορολόγησης, αλλά αναδεικνύει τις ευρύτερες διαφορές, που ενδέχεται να διαμορφώσουν τις πολιτικές συμμαχίες και να καθορίσουν την κατεύθυνση της πολιτικής ατζέντας το επόμενο διάστημα μέχρι και τις επόμενες εκλογές, δεδομένου ότι η οικονομία βρίσκεται ανάμεσα στους τρεις σημαντικότερους τομείς (οικονομία, μεταναστευτικό, Κυπριακό) που απασχολούν τους πολίτες και ψηφοφόρους.
ΔΗΣΥ - ΑΚΕΛ
Δημοκρατικός Συναγερμός και ΑΚΕΛ κινήθηκαν στο ίδιο μήκος κύματος, αναπτύσσοντας τα επιχειρήματά τους υπέρ ή εναντίον της πρότασης, η οποία προέρχεται από το κόμμα της αριστεράς. Ενδεικτικά, μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Π» και την εκπομπή «Δεύτερη Ματιά», ο βουλευτής του ΔΗΣΥ και πρώην υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης, αφού επανέλαβε τη διαφορά οικονομικής φιλοσοφίας που χωρίζει το κόμμα του από το ΑΚΕΛ, εξέφρασε τη θέση ότι η επιβολή επιπλέον φορολογίας στις τράπεζες δεν αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση για να μειωθούν τα δανειστικά επιτόκια ή να επιτευχθεί μια θετική αλλαγή για τους καταθέτες και τους δανειολήπτες. Αντιθέτως, θεωρεί ότι η αύξηση της φορολογίας στις τράπεζες πιθανότατα θα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, είτε τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά είτε θα αυξηθούν, καθώς οι τράπεζες δεν θα έχουν περιθώριο να μειώσουν τα δανειστικά επιτόκια ή να αυξήσουν τα καταθετικά επιτόκια λόγω της επιπλέον φορολογικής επιβάρυνσης. Σε ανακοίνωσή του παράλληλα, ο ΔΗΣΥ εκφράζει τη θέση ότι «η Βουλή καταψήφισε άλλη μία επικίνδυνη πρόταση του ΑΚΕΛ που θα κλόνιζε τη σταθερότητα του φορολογικού συστήματος της χώρας και το επενδυτικό περιβάλλον».
Από την πλευρά του, μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Π», ο επικεφαλής του τομέα οικονομικών του ΑΚΕΛ, Χάρης Πολυκάρπου, έκανε λόγο για «νόμο του ισχυρού» που «επιβάλλεται» στις επιχειρήσεις και την κοινωνία και ενισχύει την ανισότητα και υπονομεύει την αξιοπιστία της οικονομίας. Το ΑΚΕΛ παραλληλίζει την καταψήφιση της πρότασης για τη φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των τραπεζών με την υπερψήφιση της αύξησης του φόρου στοιχήματος. «Οι πολιτικές δυνάμεις στη Βουλή απάντησαν με την ψήφο τους στο δίλημμα "με τις τράπεζες ή με την κοινωνία;" τοποθετούμενες στην πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών. Όταν μάλιστα την ίδια μέρα, τρία κόμματα -ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΕΛΑΜ- αύξησαν τον φόρο στοιχήματος για να δοθεί περισσότερο χρήμα σε ποδοσφαιρικές εταιρείες που δεν πληρώνουν φορολογικά χρέη εκατομμυρίων ευρώ», λέει ο γ.γ. του κόμματος, Στέφανος Στεφάνου. Πάντως, η Εζεκία Παπαϊωάννου θεωρεί ότι η πρόταση του ΑΚΕΛ «έστω κι αν δεν εγκρίθηκε, αφήνει θετικό πρόσημο για την κοινωνία». Ο λόγος, σύμφωνα με το ΑΚΕΛ, είναι διότι «εξανάγκασε τις τράπεζες, την κυβέρνηση και τα κόμματα που ψήφισαν υπέρ των τραπεζών να παραδεχθούν ότι υπάρχουν αυθαιρεσίες».
Συμπολίτευση
Η συζήτηση στη Βουλή, που έγινε σε πολύ υψηλούς τόνους, ανέδειξε, την ίδια ώρα, όχι μόνο την αναμενόμενη διάσταση απόψεων ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, αλλά και μία ολομέτωπη σύγκρουση του επίσημου ΔΗΚΟ με το ΑΚΕΛ και ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις της συμπολίτευσης (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ), την ώρα που και η κυβέρνηση έχει πάρει θέση εναντίον της πρότασης.
Δεν αμφισβητείται η ανάγκη για μείωση του δανειστικού επιτοκίου και η ανάγκη για μέτρα κοινωνικής στήριξης, είπε στον «Π» η αναπληρώτρια πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, ωστόσο επεσήμανε ότι υπάρχει διαφωνία ως προς τον τρόπο επίτευξης αυτών των στόχων, με συγκεκριμένες πολιτικές (όπως η έκτακτη φορολόγηση) να κρίνονται αποτελεσματικές και πιθανότατα, όπως είπε, να έχουν αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Παρέπεμψε στο 2013 και κάλεσε όπως μη υποτιμώνται οι κίνδυνοι που προκύπτουν από τη λήψη τέτοιων μέτρων (σ.σ. φορολογηση υπερκερδών), παρά το γεγονός ότι τα ποσά μπορεί να φαίνονται μικρά. Έκανε δε λόγο για ανάγκη σωστής προσέγγισης για την αποφυγή νέων οικονομικών κινδύνων.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΔΗΠΑ, Μάριος Κάρογιαν, λέει ότι το κόμμα του πρότεινε, ως «αντίβαρο της καταψήφισης της πρότασης του ΑΚΕΛ», τη μείωση δανειστικών επιτοκίων και αύξηση των καταθετικών δανείων, παροχή φθηνότερων στεγαστικών σχεδίων για τους νέους, μείωση τραπεζικών χρεώσεων και επιβαρύνσεων και επιβράβευση συνετών και συνεπών δανειοληπτών.
Στο αντίθετο ρεύμα η ΕΔΕΚ, που υπερψήφισε την πρόταση του ΑΚΕΛ, εκφράζοντας τη θέση ότι «σταθερή και διαχρονική θέση της ΕΔΕΚ ήταν και παραμένει η θετική συμβολή στην ενίσχυση της οικονομίας της πατρίδας μας και η επίτευξη μακροοικονομικής σταθερότητας, παράλληλα όμως αυτό να αποβαίνει και προς όφελος των πολιτών, κυρίως αυτών που προέρχονται από τις ευάλωτες ομάδες, ώστε να ενισχύεται η κοινωνική συνοχή και το κράτος να μην χρειάζεται να στηρίζει πολίτες με επιδόματα».
Πάντως, οι πολιτικές δυνάμεις στο σύνολό τους συμφωνούν στην ανάγκη στήριξης της κοινωνίας με τρόπο στοχευμένο, μέσα στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον. Διαφωνούν ωστόσο στους τρόπους με τους οποίους θα πρέπει να προκύπτει το μπάτζετ για τις οποιεσδήποτε κοινωνικές παροχές ή για την ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής του κράτους (επιδοτήσεις επιτοκίων, στήριξη για απόκτηση στέγης κ.λπ.).
